<<

>>

In die parasceves, 2/2    

Texte de base : Jacques de Voragine, Sermones aurei, Robert Clutius éd., Vienne-Cracovie, 1760

Mots-clés :
uisitatio altarium |   intercessio sanctorum |   intercessio |   Ecclesia |   largitas |   adoratio Christi |   Christus hostia |   passio sanctorum |   triduum paschale |   altarium denudatio |   Christi denudatio |   Christus / liber exemplaris |   triduum paschale |   Ecclesia |   lingua greca et lingua latina in officio |   Passionis Christi recordatio / meditatio / deuotio |   confusio nature in Passione |   predicatio |   campane |   apostoli |   negatio Christi a Petro  

Distinctions (6) Exempla (1) Figurae (9) Pas de matière biblique Pas d'interprétations des noms Liturgie et pratiques (1) Sources déclarées (2) Noms de personnes (6) Noms de lieux (1)

Plan : synthétique classique pas de plan V. interventions éditoriales (en rouge)

Thema

Inspice et fac secundum exemplar quod tibi in monte monstratum est (Exod. 25, 40). Christus est tamquam liber exemplaris ad cuius exemplum totam uitam nostram debemus deducere et ipsam corrigere. Ecclesia quoque officia sua et obseruantias suas ab isto libro extraxit. Maxime autem in hac die Ecclesia in officio multa mysteria facit que ab illo libro extraxit, et ideo supradictum uerbum potest esse uerbum Dei Patris Ecclesiam alloquentis et dicentis : Inspice et fac secundum exemplar quod tibi in monte monstratum est. Uideamus igitur que sunt ista mysteria que Ecclesia hodie facit et que ab isto libro extraxit. Primum est quia altaria sunt denudata. Altare quidem est Christus qui hodie fuit suis uestibus denudatus. Habebat enim Christus tria genera uestimentorum. Primo, habebat uestes materiales quas ferebat sicut ceteri homines. Istis fuit denudatus, unde : Diuiserunt sibi uestimenta mea (Psal. 21, 19). Habebat etiam uestimentum, scilicet corpus proprium, quod est anime uestimentum. Isto uestimento hodie anima Christi fuit spoliata et suo corpore denudata : Et, inclinato capite, tradidit spiritum (Ioan. 19, 30). Habebat etiam uestes spirituales, id est suos apostolos qui Christum uestiebant et ornabant : Uiuo ego, dicit Dominus, quia omnibus his uelut ornamento uestieris (Isai. 49, 18). Istis uestibus Christus fuit denudatus, quia fuit ab omnibus apostolis derelictus : Ecce uenit hora, et iam uenit ut dispergamini unusquisque in propria et me solum relinquatis (Ioan. 16, 32). Secundum est quia Ecclesia tribus diebus mortem Christi plangit et tenebras facit, ad innuendum quod Sol tribus horis tenebris se induit et mortem Christi deplanxit ; uel ad innuendum quod triplex creatura mortem Christi defleuit, scilicet pure corporalis, sicut Terra que contremuit et Sol qui obscuratus est ; pure spiritualis, sicut angeli : Angeli pacis amare flebunt (Isai. 33, 7) ; et composita, sicut homo, uidelicet apostoli et sancte mulieres. Uel tribus diebus omnis Ecclesia plangit ex eo quod tribus diebus et duabus noctibus Christus mortuus iacuit. Tertium est quod campane non pulsantur ex eo quod omnes campane hodie siluerunt. Christus enim habebat duodecim campanas, id est duodecim apostolos, quarum una penitus fracta fuit, scilicet Iudas, et remanserunt undecim inter quas erat una ceteris grossior, scilicet Petrus qui semel tam alte sonuit quod eius sonus super angelos ascendit, quando dixit : Tu es Christus, filius Dei uiui (Matth. 16, 16). Ista campana hodie sonum perdidit quando Christum negauit. Similiter et ceteri apostoli sonum perdiderunt quando Christum reliquerunt. Alia campana fuit Christus, que in hac uita non cessauit sonare, id est predicare. Tandem eleuata est in campanali crucis et ibi dedit sonum pie conquestionis in auribus Patris, cum dixit : Deus meus, Deus meus, ut quid dereliquisti me (Matth. 27, 46) ? Dedit sonum amoris in auribus matris, cum dixit : Mulier, ecce filius tuus (Ioan. 19, 26). Dedit sonum magni doloris in auribus humani generis, cum dixit : O uos omnes qui transitis per uiam, attendite et uidete si est dolor sicut dolor meus (Thren. 1, 12). Tantum sonuit ista campana quod rauca facta fuit : Laboraui clamans, rauce facte sunt fauces mee (Psal. 68, 4). Tandem ista campana fuit fracta et in quinque partes perforata ; et tunc omnino siluit et sonum dimisit. Alia campana fuit Uirgo beata, que tam dulciter sonuit quod filius Dei ad eius sonum uenit, quando ipsa dixit : Ecce ancilla Domini, fiat mihi, etc. (Luc. 1, 38). Tam dulciter sonuit quod Ioannes Baptista ad eius sonum in utero matris tripudiauit. Ista campana hodie ferro doloris perforata fuit, et ideo sonum perdidit : Et tuam ipsius animam pertransibit gladius (Ibidem 2, 35). Alia campana fuit uniuersitas creaturarum, que dat triplicem sonum, quia predicat Dei potentiam ex sua magnitudine, Dei sapientiam ex suo ordine, Dei bonitatem ex sua bonitate. Ista campana hodie in tantum siluit quod ex toto confusa fuit. Bernardus : Ad hoc peccatum expauit tota machina mundialis et fere in antiquum chaos redacta sunt uniuersa. Unde etiam philosophi, uidentes eclypsim Solis contra naturam fieri, dixerunt : Aut ordo nature peruertitur, aut elementa sibi compatiuntur. Quartum est quia tabule hodie percutiuntur. Ista autem percussio tabule representat clamorem crucis que clamat Iudeorum malitiam et Christi innocentiam. Secundo, representat clamorem sanguinis qui clamat pro nobis et contra nos. Nam pro nobis clamat, petens a Patre misericordiam : Accessistis ad sanguinis aspersionem, melius loquentem quam Abel (Hebr. 12, 22-23-24). Clamat autem contra homines terrenos : Terra, ne operias sanguinem meum, inueniat in te locum latendi clamor meus (Iob. 16, 19). Latet enim sanguis Christi in eorum memoria, quia non habent de eo recordationem ; in eorum intelligentia, quia nullam habent meditationem ; in eorum uoluntate, quia nullam habent deuotionem. Tertio, sonus tabule representat sonum qui fuit in inferno, siquidem Christus claustra infernalia confringebat : Quia contriuit portas ereas et uectes ferreos confregit (Psal. 106, 16). Angeli ualenter clamabant : Attollite portas, principes, uestras, etc. (Ibidem 23, 7). Sancti patres iubilabant. Damnati qui ibi relinquebantur flebant. Demones ululabant. Et sic commixtus erat sonus fientium et sonus gaudentium : Nec poterat quisquam agnoscere uocem clamoris letantium et uocem fletus populi (I. Esd. 3, 13). Quarto, sonus tabule representat strepitum armorum quem fecerunt Iudei in captione Christi. Exierunt enim ad ipsum capiendum cum armis, fustibus et laternis et gladiis. Quinto, sonus tabule fit ad excitandam tristitiam et merorem. Hodie quidem, Ecclesia omnes sonos letitie tacet et facit tristitie sonos. Nam tacet sonum campane et facit sonum tabule ; tacet lectiones et facit lamentationes ; tacet cantus letitie et dicit cantum meroris et tristitie. Quintum est quia passiones aliorum sanctorum celebramus cum gaudio, passionem autem Christi agimus cum lamento. Cuius ratio est quia alii sancti passi sunt propter se, ut scilicet per suam passionem acquirant gloriam celestem, et ideo in sua passione ex eo gaudemus quod ad eternam beatitudinem peruenerunt. Christus autem non est passus propter se, ut scilicet gloriam acquireret quam habebat, sed propter peccata nostra delenda. Alia ratio est quia fleuit hodie Sol, quando obscuratus est ; fleuit Terra, quando contremuit ; fleuerunt sancte mulieres : Filie Hierusalem , nolite flere super me (Luc. 23, 28) ; fleuerunt apostoli, unde cantatur : Tristes erant apostoli de nece sui Domini ; fleuit Petrus : Egressus foras, fleuit amare (Matth. 26, 75) ; fleuit beata Uirgo, doloris gladio perforata ; fleuit Christus : Tristis est anima mea usque ad mortem (Ibidem 26, 38) ; fleuerunt angeli : Angeli pacis amare flebunt ; fleuisset, si possibile fuisset, Deus Pater, uidens filium suum tam ignominiose tractari. Ergo, inter tot flentes, nullus debet gaudere. Sextum quia missa hodierna non habet principium nec finem, quia introitus non dicitur nec cum Benedicamus Domino finitur, ad innuendum quod qui est principium et finis a nobis recessit ; et etiam ille qui est in tribulatione non indiget benedictione, sed compassione, et ideo non dicitur Benedicamus Domino. Non habet etiam ista missa medium, quia sacra hostia non consecratur, ex eo quod uera hostia, id est Christus, est hodie oblata. Septimum est quia ante crucem ter genua flectimus, ut illum honoremus qui ter fuit pro nobis illusus, scilicet ab Herode qui ueste alba induit eum ; a militibus, quia ipsum spinis coronauerunt ; et a Iudeis qui sibi in cruce existenti insultauerunt. Facimus etiam ipsum officium in lingua greca et latina, quia iste due lingue ipsum confitentur et adorant ; lingua uero hebraica ibi silet, quia Iudei ipsum non confitentur. Octauum est quia ante crucem totaliter nos prosternimus et postea osculamur. Ipse enim propter nos se prostrauit usque ad terre susceptionem : Semetipsum exinaniuit, formam serui accipiens (Phil. 2, 7) ; usque ad terre habitationem : Post hec, in terris uisus est et cum hominibus conuersatus est (Bar. 3, 38) ; usque ad terram per mortis defectionem : Fortis impegit in fortem et ambo pariter conciderunt (Ier. 46, 12) ; usque ad terre penetrationem : Penetrabo omnes inferiores partes terre et inspiciam omnes dormientes et illuminabo omnes sperantes in Domino (Eccli. 24, 45). Nonum est quia hodie Ecclesia pro omnibus orat. Cuius ratio est quia hodie Christus fuit ualde pius in parcendo, quando dixit : Pater, dimitte illis, non enim sciunt quid faciunt (Luc. 23, 34) ; fuit ualde liberalis in largiendo, quia ad modicam petitionem dedit latroni celum ; fuit ualde largus in dando, quia non guttam, sed totam sanguinem pro nostra redemptione dedit : Apud Dominum misericordia et copiosa apud eum redemptio (Psal. 129, 7). Ideo Ecclesia ad similitudinem Christi est hodie multum liberalis in orando et multum pia in parcendo. Decimum est quia hodie fideles ecclesias omnes et altaria sanctorum uisitare consueuerunt, cuius ratio triplex est. Prima est quia illa talis uisitatio representat uisitationem apostolorum et sanctarum mulierum, quia crebro sepulchrum Domini uisitabant. Secunda, quia Christus hodie omnes sanctos qui fuerunt a principio mundi usque tunc presentialiter uisitauit, dum ad limbum descendit : Uisitauit nos oriens ex alto (Luc. 1, 78). Tertia ratio est quia sancti debent hodie esse liberales, quia hodie de carcere fuerunt liberati. Si quis enim de carcere liberaretur et ad imperium sublimaretur, illum diem multum diligeret et in illa die multum liberalis esset. Merito igitur fideles sanctos hodie uisitant, ut ab ipsis de carcere liberatis et in imperium celeste sublimatis beneficia obtinere ualeant.