Iacobus de Voragine, Quadragesimale, sermo 70 (Schneyer : 264)">, Sigle de Schneyer : T23/3
<< >>

Feria III quinte hebdomade quadragesime, 2/2    

Texte de base : Jacques de Voragine, Sermones aurei, Robert Clutius éd., Vienne-Cracovie, 1760

Mots-clés :
festum |   ieiunium |   planctus peccatorum |   uigilia |   exilium |   patria celestis |   otium |   coniunctio anime et corporis |   festum |   compassio |   uanitates mulierum |   uane cantilene |   anime in sinu Dei |   reuersio anime in suo corpore |   festiuitas sine fine |   resurrectio animarum |   ornamenta mulierum  
Lister Distinctions (3) Lister Exempla (1) Lister Figurae (7) Pas de matière biblique
Pas d'interprétations des noms Pas de liturgie / pratique Lister Sources déclarées (3) Lister Noms de personnes (5)
Pas de noms de lieux
Plan :
synthétique
classique
pas de plan
V. interventions éditoriales (en rouge)

Liste des distinctions :
  • Sanctus, Anima : Anime sanctorum uirorum tres habent status : in quo ipse anime in presenti uita cum suo corpore sunt coniuncte ; in quo ipse anime a suis corporibus sunt exute ; in quo anime ad sua corpora reuertentur et in suis corporibus beatificabuntur.
  • Anima : Anime adhuc in presenti uita cum suo corpore coniuncte non debet eius fieri aliquod festum triplici de causa : propter periculum ; propter dubium ; propter statum.
  • Sanctus : In presenti uita facimus festum sanctis tribus de causis : propter imitationem ; propter meritorum associationem ; propter orationem eorum.

  • Thema (festum)
    Uos ascendite ad diem festum hunc : ego autem non ascendam ad diem festum istum (Ioan. 7).
    Iohannes euangelista describit hic tria festa
    Beatus Ioannes Euangelista describit nobis tria festa. Unum est quod numquam est celebrandum, quia Christus illud festum noluit celebrare ; et hoc ostendit Christus cum dicit : Uos ascendite ad diem festum hunc. Secundum est quod est celebrandum quasi occulte, non uane neque pompatice, de quo subditur : Ut autem ascenderunt fratres eius, etc. Tunc et ipse ascendit ad diem festum ; non manifeste, sed quasi in occulto. Tertium est quod est celebrandum manifeste et cum magna solemnitate, sicut festum quod fiet in templo celesti. Istud signatur per illud, quod Ioannes immediate subdit, dicens : Iam autem die festo mediante, ascendit Iesus in templum.
    I : Festum hominum uanorum est festum diabolicum et non est fiendum triplici de causa (ieiunium, planctus peccatorum)
    Circa primum notandum est quod festum hominum uanorum non est celebrandum, quia totum tempus suum ponunt in commessationibus, delectationibus et uanitatibus ; de quo festo dicitur : Cras solemnitas Domini est , et subditur : et sedit populus manducare et bibere, et surrexerunt ludere. Istud est festum diabolicum, et non est fiendum triplici de causa.
    I.A : quia hec uita est uigilia (uigilia)
    Primo, quia hec uita est uigilia ; ideo debemus ieiunare et peccata nostra plangere, ut possimus ad festum celeste peruenire. Conuertimini ad me in toto corde uestro, in ieiunio, et fletu, et planctu, etc. (Ioel. 2) Beati qui lugent, ecce uigilia, quoniam ipsi consolabuntur, ecce festum (Matth. 5). Sed homines uani uolunt hic facere festum ; ideo uenient ad uigiliam. Ue uobis qui saturati estis, ecce festum, quia esurietis, ecce uigilia (Luc. 6).
    I.B : quia ista uita tota est exilium (exilium, patria celestis)
    Secundo, istud festum non est celebrandum, quia ista uita tota est exilium. Stultus enim esset ille peregrinus, qui in exilio positus, uellet facere festum ; sed debet exspectare quousque ad suam patriam reuertatur. Ista igitur uita est quoddam exilium. Psalm. : Aduena ego sum apud te et peregrinus (Psal. 38) ; patria autem nostra est regio celestis : Non enim habemus hic manentem ciuitatem ? sed futuram inquirimus (Heb. 13). Quia ergo hic peccatores faciunt patriam, ideo a patria celesti semper erunt exulati et banniti. Foris canes et uenefici et impudici (Apoc. 22).
    I.C : quia ista uita est locus laboris (otium)
    Tertio istud festum non est fiendum, quia ista uita est locus laboris : Homo nascitur ad laborem et auis ad uolatum (Iob. 5) ; ideo serui Dei sunt in continuo labore. Dum tempus habemus operemur bonum ad omnes (Gal. 6) ; et ideo de labore uenient ad quietem. Admodo iam dicit spiritus, ut requiescant a laboribus suis (Apoc. 14). Uani autem homines uolunt esse in otio, et ideo de otio uenient ad laborem. Psal. : Laborabit in eternum, etc., scilicet in penis, et uiuet adhuc in finem (Psal. 48).
    I : Festum hominum uanorum est festum diabolicum et non est fiendum triplici de causa
    II : Secundo festum quod est celebrandum sed quasi occulte, et tertium quod est celebrandum sollempniter et manifeste, quia anime sanctorum uirorum tres habent status
    Secundo est quoddam festum, ut dictum est, quod est celebrandum, sed quasi occulte ; et iterum quod est celebrandum solemniter et manifeste. Et ad ista intelligenda notandum est quod anime sanctorum uirorum tres habent status.
    I.A : quia hec uita est uigilia (coniunctio anime et corporis)
    II.A : animabus in presenti uita non debet fieri aliquod festum (coniunctio anime et corporis)
    Primus est in quo ipse anime in presenti uita cum suo corpore sunt coniuncte ; et tali modo sunt in manu Dei. Iustorum anime in manu Dei sunt, etc. (Sap. 3)
    I.B : quia ista uita tota est exilium (anime in sinu Dei)
    II.B : animabus a suis corporibus exutis in presenti uita facimus festum et facere debemus quasi occulte (anime in sinu Dei)
    Secundus status est in quo ipse anime a suis corporibus sunt exute, et quantum ad hoc sunt in sinu Dei. In bracchio suo congregabit agnos, et in sinu suo leuabit fetas ipse portabit (Isai. 40) ; congregabit agnos, id est innocentes, ne ab innocentia cadant ; leuat et portat fetas, id est penitentes in sinu, ut semper operibus penitentie fecundi permaneant.
    I.C : quia ista uita est locus laboris (festum, compassio, uanitates mulierum, uane cantilene, reuersio anime in suo corpore, festiuitas sine fine, resurrectio animarum, ornamenta mulierum)
    II.C : anime ad sua corpora reuerte post resurrectionem facient festum manifeste (festum, compassio, uanitates mulierum, uane cantilene, reuersio anime in suo corpore, festiuitas sine fine, resurrectio animarum, ornamenta mulierum)
    Tertius est in quo anime ad sua corpora reuertentur, et in suis corporibus beatificabuntur ; et quantum ad hoc sunt in thalamo Dei. Dominus habitabit confidenter in eo, quasi in thalamo tota die morabitur, et in humeris illius requiescet (Deut. 33). In quantum igitur sunt anime adhuc in presenti uita cum ipso suo corpore coniuncte et sunt in manu Dei, non debet eis fieri aliquod festum triplici de causa. Primo, propter periculum, quia ille qui est homo sanctus, cras potest esse malus. Qui stat, uideat, ne cadat (I. Cor. 10). Secundo propter dubium, quia nescimus qui sunt in dextera Dei uel sinistra. Multi enim uidentur esse boni et in eius dextera, qui tamen sunt mali et in sinistra ; et e conuerso. Iudas enim, quando erat bonus, uidebatur esse in dextera Dei, et tamen quantum ad Dei prescientiam erat in sinistra. Latro, quando erat in cruce, uidebatur esse in sinistra Dei, et tamen in Dei predestinatione erat in dextera. Tertio propter statum, quia sancti uiri in mundo isto multis tribulationibus sunt expositi, homo autem, qui est in tribulatione, non indiget celebratione festi sed compassione animi, et propter istam causam nec de Christo nec de Beata Uirgine, quamdiu fuerunt in hac uita, factum fuit aliquod festum ; quia tota uita sua fuit in labore et afflictione, et ideo non erat eis necessaria celebratio festi sed compassio. Secundo anime considerantur prout sunt exute a corpore, et quantum ad hoc sunt in sinu Dei, sicut enim illud quod in sinu est, securum est, et homini carum, et homini quodammodo coniunctum, sic et anime sanctorum detinentur omnes in sinu Dei, quia sunt ualde secure : Non rapiet eos quisquam de manu mea (Ioan. 10) ; sunt Deo ualde care : Empti estis pretio magno (I. Cor. 6) ; sunt Deo coniuncte et unite : Omnes unum sint, sicut tu pater in me, et ego in te (Ioan. 17, 21). Sicut enim Filius est unum cum Patre per naturam, sic et Sancti unum erunt per gratiam. Quantum ad istum statum de Sanctis in presenti uita facimus festum tribus de causis, ut dicit Augustinus contra Faustum. Primo propter imitationem, ut scilicet ex hoc exempla sanctorum imitemur. Exemplum accipite, fratres mali exitus, laboris et patientie, prophetas, qui locuti sunt in nomine Domini (Iac. 5). Secundo propter meritorum associationem, ut scilicet eorum meritis associemur et participes simus : Sancti enim merita sua participant his qui illos honorant. Tertio propter orationem eorum, ut scilicet ipsi ad Deum pro nobis intercedant, ideo dicitur : Ad aliquem sanctorum conuertere (Iob. 5). Istud autem festum debet fieri quasi occulte, id est non pompatice nec cum aliqua uanitate ; et in hoc maxime peccant mulieres, contra quas dicitur : Conuertam festiuitates uestras in luctum, et omnia cantica uestra in planctum ; et inducam super omne dorsum uestrum saccum, et super omne caput caluitium (Amos. 8). Mulieres enim in festiuitatibus consueuerunt ducere choreas et uanas dicere cantilenas ; sed ista cantica conuertentur in luctum infernalem. Et ideo dicit : Conuertam festiuitates uestras in luctum. Consueuerunt etiam frigia et uana ornamenta deferre ; sed ista ornamenta in saccum mutabuntur, quia cum sacco et cinere sepelientur. Et ideo dicit : Inducam super omne dorsum uestrum saccum. Consueuerunt capillos alienos deferre, et caput suum uane ornare ; sed ille ornatus in caluitium conuertetur, quia sicut patet, capita earum in monumentis totaliter decaluata sunt ; et ideo subditur : Super omne caput caluitium. Tertius status est quando post beatam resurrectionem anime ad sua corpora reuertentur, et tunc facient festum, non semel in anno uel mense uel hebdomada, quia ibi non erit annus nec mensis nec hebdomada, sed tantum una dies. Unde Augustinus, exponens illud uerbum Christi : Nondum aduenit tempus meum (Ioan. 7), exponit de tempore glorie in persona Christi dicens : Iste est dies festus meus, non diebus istis percurrens et transiens, sed permanens in eternum. Ista festiuitas est gaudium sine fine, eternitas sine labore, serenitas sine nube. Istud festum fiet non occulte, sed cum magna celebritate, quia omnes Angeli et omnes beati insimul Deum laudabunt. Augustinus in libro de ciuitate Dei : Uacabimus, et uidebimus, et amabimus, et laudabimus. Ecce quid erit in fine sine fine. Ad uacare igitur sequitur uidere, quia nisi homo uacet, nihil uidet, iuxta illud Psal. : Uacate et uidete (Ps. 45), ideo dicit : uacabimus et uidebimus. Ad uidere sequitur amare, quia nulla res potest amari, nisi uideatur uel nisi aliquo modo cognoscatur, ideo dicit : Uidebimus et amabimus. Ad amare sequitur laudare et commendare. Illam enim rem quam odio habeo, semper uitupero ; illam enim quam diligo, semper commendo et extollo. Et ideo dicit : Amabimus et laudabimus. Sancti igitur in patria uacabunt, uacando uidebunt, uidendo amabunt et amando laudabunt : et hoc erit in fine, sine fine.