<<

>>

Feria IV prime hebdomade quadragesime, 1/2    

Texte de base : Jacques de Voragine, Sermones aurei, Robert Clutius éd., Vienne-Cracovie, 1760

Mots-clés :
scientia |   miracula |   curiositas |   obstinatio |   recidiuum peccati |   septem uitia |   opera bona |   fides |   Passionis Christi memoria |   uerbum Dei |   predicatio ueritatis |   sanctitas |   paupertas |   humilitas |   puritas |   tria uitia |   fama Christi |   cadauer  

Distinctions (3) Exempla (2) Figurae (11) Matière biblique (2) Pas d'interprétations des noms Pas de liturgie / pratique Sources déclarées (4) Noms de personnes (9) Noms de lieux (1)

Plan : synthétique classique pas de plan V. interventions éditoriales (en rouge)

Accesserunt ad Iesum scribe et pharisei, dicentes : Magister, uolumus a te signum uidere. Qui respondens ait illis : Generatio mala et adultera signum querit, etc. (Matth. 12, 38-39). Semper a mundi principio fuit duplex generatio, scilicet malorum et bonorum. Et iste due generationes adinuicem current usque ad diem iudicii. Post iudicium autem, omnes boni erunt per se in celo, omnes mali per se erunt in inferno. Prima igitur generatio, scilicet mala, habet tres differentias hominum peruersorum. Quidam enim sunt curiosi ad sciendum et inquirendum. Alii sunt duri ad conuertendum. Alii sunt recidiuantes in peccatum. Primi, scilicet curiosi, sunt illi qui dixerunt : Magister, uolumus a te signum uidere. Tales enim nolunt credere nec ad Deum conuerti nisi uideant mirabilia. Sed, sicut dicit Augustinus : Si quis adhuc prodigia, ut credat, inquirit, magnum prodigium est qui, mundo credente, non credit. In primitiua Ecclesia, mirabilia frequentius fiebant quam modo, et hoc triplici de causa. Prima est quia erat tunc Ecclesia introducenda, sed, postquam est introducta, iam miracula non sunt necessaria. Sicut seta filo imponitur ut ipsum inducat seu introducat, et postquam filum introductum fuerit, seta necessaria non erit. Secundo, quia Ecclesia tunc non erat in fide roborata : modo autem quia roborata est, mirabilia necessaria non sunt. Et ponit Gregorius exemplum de planta cui tamdiu aquam infundimus quoadusque ipsam in terra conualuisse uideamus ; et postquam radices firmauerit, inundatio necessaria non erit. Tertio, quia Ecclesia modo est in meritis cumulanda. Sed, sicut dicit Gregorius, fides non habet meritum cui humana ratio prestat experimentum. Secundi de genere malorum sunt duri qui nullo modo uolunt conuerti, nec per efficaciam passionis dominice, nec per uerba diuine sapiente, nec per exempla sanctitatis et uite. Non enim uolunt conuerti per efficaciam dominice passionis, quod notatur cum dicitur : Generatio praua et adultera signum querit, et signum non dabitur ei, nisi signum Ione prophete (Matth. 12, 39), quasi dicat : Istud sit uobis signum ut credatis. Sicut enim Ionas fuit in uentre ceti tribus diebus et tribus noctibus, sic erit filius hominis in corde terre tribus diebus et tribus noctibus, quasi dicat: Istud sit uobis signum magnum ut credatis, scilicet quia tribus diebus et tribus noctibus sepultus ero et postea resurgam. Qui igitur ad memoriam dominice passionis non conuertitur, uidetur quod eius cor sit durius petris que in passione Christi scisse sunt ; eius conscientia sit fetidior monumentis quia tunc aperta fuerunt ; eorum anime sint miserabiliores mortuis, quia tunc multa corpora surrexerunt ; sunt terre insensibiliores, quia tunc terra contremuit. Secundo, nolunt conuerti per uerba diuine sapiente et sacre Scripture, et tamen Niniuite ad predicationem Ione conuersi fuerunt : ideo, Niniuite surgent in iudicio cum generatione ista et condemnabunt eam , operatione scilicet facti, quia illi crediderunt simplici prophete, isti autem nolunt credere Domino prophetarum. Tales hodie sunt multi qui nolunt conuerti ad predicationem ueritatis, sed ipsa uerba Dei aut fastidiunt, iuxta illud : Omnem escam abominata est anima eorum (Psal. 106, 18) ; aut in memoriam non recondunt : Qui merces congregauit, id est uerba Dei que sunt merces uite eterne, misit eas in sacculum pertusum (Agg. 1, 6) ; aut certe operibus complere contemnunt : Estote factores uerbi et non auditores tantum, fallentes uosmetipsos (Iac. 1, 22). Tertio, nolunt conuerti per odorem sanctitatis et uite. Fama enim sanctitatis Christi tanta fuit quod ad se omnes conuertere debuit. Si enim fama sapientie Salomonis reginam Austri ad se traxit, multo fortius fama Christi, qui fuit sapientior et sanctior Salomone, omnes ad se trahere debuit. Ideo dicit : Regina Austri surget in iudicio cum generatione ista et condemnabit eam, quia uenit a finibus terre audire sapientiam Salomonis ; et ecce plus quam Salomon hic. Odor quidem fame Christi assimilatur odori cedri, myrrhe et uinee. Quasi cedrus exaltata sum in Libano. Ibidem : Quasi myrrha electa dedi suauitatem odoris. Ibidem : Ego quasi uitis fructificaui suauitatem odoris (Eccli. 24, 20-23). Odor autem cedri fugat serpentes, odor mirre fugat uermes, odor uinee fugat bufones. In Christo autem fuit magna paupertas, magna humilitas et maxima puritas. Odor igitur sue paupertatis est sicut odor cedri et ideo debet fugare omnes serpentes, id est omnes motus auaritie. Sicut enim terram comedit serpens, sic auarus semper terrena concupiscit. Sed odor paupertatis Christi debet mutare eius animum serpentinum ut terrena non diligat, sed celestia concupiscat. Paupertas etiam Christi apparuit in natiuitate, quia in presepio reclinatus ; in uita, quia nulla propria domo fuit dotatus ; in morte, quia in alieno sepulchro fuit sepultus. Uulpes foueas habent. Christus in morte non habuit foueam propriam, sed alienam. Uolucres celi, nidos. Christus in natiuitate non habuit nisi presepe asperum. Filius autem hominis non habet ubi caput suum reclinet (Matth. 8, 20), id est domum propriam ad habitandum. Odor humilitatis est tamquam odor myrrhe qui debet expellere uermes, id est motus superbie. Non est enim aliquis uermis qui ita corrodat sicut superbia, que quidem rodit in anima nostra merita. Non te extollas in cogitatione anime tue uelut taurus, ne forte elidatur uirtus tua per stultitiam et folia tua comedat et fructus tuos perdat et relinquaris uelut lignum aridum in eremo (Eccli. 6, 2-3). Odor igitur humilitatis Christi debet expellere istos uermes superbie. Discite a me quia mitis sum et humilis corde (Matth. 11, 29). Augustinus : O pellis morticina, quid tenderis ? O sanies fetida, quid inflaris ? Princeps tuus humilis, et tu superbus ? Odor sue puritatis est sicut odor uinee qui expellit bufones, id est motus luxurie. Dicitur ad litteram quod de genitalibus hominis mortui sepe nascuntur bufones, unde in foueis sepe bufones inueniuntur. Puritas igitur Christi debet expellere istos bufones diaboli. Christus enim semper puritatem dilexit : et in ortu suo, quia de purissima matre nasci uoluit ; et in uita, quia ipsam seruauit puritatem et docuit : Beati mundo corde quoniam ipsi Deum uidebunt (Matth. 5, 8) ; et in morte, quia in linteis purissimis corpus suum inuolui uoluit, et modo regnat in celo, quia non nisi in mundis corporibus requiescit. In animas sanctas se tranfert (Sap. 7, 27). Tertii de genere malorum sunt illi qui recidiuant sepe. Sepe enim contingit quod homo ad penitentiam redit et tunc immundus spiritus ab eo recedit. Ille autem circuit per corda sanctorum, si forte in eis habitare possit. Et hoc est quod dicit : Cum immundus spiritus exierit ab homine, ambulat per loca inaquosa, etc. (Luc. 11, 24). Diabolus enim non habitat nisi in umbroso et uacuo et humido, iuxta illud : Sub umbra eius dormit in secreto calami et in locis humentibus (Iob. 40, 16). Corda autem sanctorum non sunt umbrosa, sed fulgida claritate uirtutum ; non sunt uacua, sed plena abundantia bonorum operum ; non humida, sed arida ab humore deliciarum. Et ideo redit ad primos unde exiuit. Sed tamen inuenit domum cordis illorum uacuam, scopis mundatam et ornatam. Tria namque sunt necessaria cuilibet penitenti, scilicet bonorum operum exercitatio, cordis purificatio et honesta conuersatio. Quando igitur quis habuerit ista, diabolus non inuenit qua parte intrare possit, sed, si aliquod foramen inuenit, mox intrare conatur. Sepe igitur contingit quod penitens domum conscientie sue mundat scopis confessionis et conuersationem exteriorem ornat moribus honestis, sed tamen uacat ab operibus bonis : et hoc est quod dicit : Inuenit eam uacantem et scopis mundatam et ornatam. Et quia foramen inuenit, ideo septem spiritus, id est septem peccata mortalia secum assumit et in domum illius intrat : et sic homo periculosissime recidiuat et hoc est quod dicit : Et fiunt nouissima hominis illius peiora prioribus .